8  Học Kiên Nhẫn, Học Chấp Nhận

Tôi sống gần đèo Bảo Lộc – một đoạn đường đèo không dài nhưng hẹp và quanh co, ẩn hiện giữa núi rừng trùng điệp. Nơi đây, những dãy núi cao sừng sững vươn mình trong mây, đối nghịch với những vực sâu hun hút khiến ai đi qua cũng vừa say mê vừa lo sợ. Nếu mang tâm thế ung dung, vừa cẩn trọng lái xe vừa thong thả ngắm nhìn cảnh sắc, người ta sẽ thấy mình thật hạnh phúc, như được thưởng một món quà của thiên nhiên.

Nhưng tiếc thay, bao nhiêu vụ tai nạn thương tâm đã xảy ra trên cung đèo này. Chỉ vì một thoáng nôn nóng, thiếu kiên nhẫn, có người phóng nhanh, vượt ẩu, giành đường lấn làn giữa dòng xe đông đúc. Và trong khoảnh khắc ấy, niềm vui lẽ ra được đong đầy bởi vẻ đẹp của đèo núi lại hóa thành bi kịch, không chỉ cho chính họ mà còn cho cả những người vô tội khác, hạnh phúc tan biến trong phút chốc.

Khái quát ra, trong hành trình làm người, ai cũng khát khao tìm thấy một cuộc đời hạnh phúc và bình yên. Thế nhưng hạnh phúc không chỉ đến từ của cải vật chất hay vinh hoa phú quý. Hạnh phúc thật sự phần lớn nằm ở cách ta nuôi dưỡng nội tâm, ở khả năng giữ tâm thế an hòa trước nghịch cảnh. Trong đó, sự kiên nhẫn, sự bình tĩnh và tinh thần chấp nhận thực tế chính là những phẩm chất làm nên sức mạnh của một đời sống an nhiên.

Kiên nhẫn là khả năng chờ đợi và bền chí mà không nản lòng. Đó không phải là sự chậm chạp hay yếu đuối, mà là sức mạnh nội tâm giúp ta bền vững trước thử thách. Bình tĩnh đi đôi với kiên nhẫn, như mặt nước tĩnh lặng soi rõ vạn vật. Khi lòng bình tĩnh, ta không để cơn nóng giận hay lo âu cuốn trôi lý trí, từ đó đưa ra những quyết định sáng suốt hơn. Trong đời thường, thật nhiều lúc ta cần đến sự kiên nhẫn: cha mẹ kiên nhẫn dạy con tập viết, thầy cô kiên nhẫn dìu dắt học trò, một người trẻ kiên nhẫn học tập và rèn luyện để vươn tới ước mơ. Nếu nóng vội, ta dễ thất bại; nếu kiên nhẫn, ta sẽ từng bước gặt hái thành công.

Người phương Đông từ lâu đã đề cao triết lí “chữ Nhẫn”. Trong chữ Hán, “Nhẫn” (忍) gồm bộ “đao” ở trên và chữ “tâm” ở dưới, như một lời nhắc: trên đầu dẫu có lưỡi dao kề, trong tim vẫn giữ được sự bình lặng. Nhẫn không phải để giam hãm cảm xúc, cũng không phải để chịu đựng trong đau khổ, mà để rèn luyện bản lĩnh, để trưởng thành, để giữ tâm sáng mà tiến lên.

Tuy vậy, kiên nhẫn cần được phân biệt với chịu đựng thụ động. Kiên nhẫn là một lựa chọn chủ động: ta chờ đợi nhưng vẫn gieo trồng, vẫn nỗ lực, vẫn tin tưởng vào sự chuyển hóa. Còn chịu đựng thụ động là buông xuôi, cam chịu, không tìm lối thoát. Một học sinh gặp khó khăn nếu kiên nhẫn, em sẽ học từng chút, tìm sự giúp đỡ và từng bước tiến bộ. Nhưng nếu chỉ thụ động chịu đựng, em sẽ than phiền, bỏ mặc bản thân và dậm chân tại chỗ. Kiên nhẫn chính là sức sống, còn thụ động chỉ dẫn đến mòn mỏi.

Bên cạnh kiên nhẫn, sự chấp nhận cũng là một sức mạnh lớn. Chấp nhận không phải là đầu hàng nghịch cảnh. Đầu hàng là buông bỏ tất cả hy vọng, là từ chối hành động, là đánh mất niềm tin. Ngược lại, chấp nhận là nhìn thẳng vào sự thật với một tâm trí sáng suốt. Ta thừa nhận những gì đang xảy ra, dù vui hay buồn, để rồi từ đó tìm cách ứng xử khôn ngoan. Khi mất một công việc, người biết chấp nhận sẽ không đắm chìm trong oán trách, mà bình tĩnh phân tích nguyên nhân, học hỏi và tìm cơ hội mới. Người đầu hàng thì sẽ gục ngã, bi quan, mất động lực sống. Nhờ chấp nhận, ta bớt kháng cự vô ích với thực tại, giữ được sự bình thản để tiếp tục tiến lên.

Sự chấp nhận đem lại hạnh phúc, bởi nó làm dịu bớt những dằn vặt đến từ khát vọng kiểm soát những điều vượt ngoài tầm tay. Nó cho ta một khoảng lặng cần thiết để tĩnh táo nhìn nhận, từ đó tìm giải pháp thích hợp thay vì nóng vội và sai lầm. Chấp nhận không làm ta yếu đi, mà giúp ta mạnh mẽ và sáng suốt hơn. Người biết chấp nhận thường không để quá khứ ám ảnh hay tương lai làm lo âu, mà sống trọn vẹn với hiện tại.

Người phương Đông còn có triết lí sâu sắc về sự bằng lòng, đó là “biết đủ là đủ”. “Tri túc, tiện túc, đãi túc, hà thời túc” – biết đủ thì sẽ thấy đủ, còn chờ đủ thì chẳng bao giờ đủ. Hạnh phúc không phải là đạt được tất cả, mà là trân trọng những gì mình đang có. Người biết đủ không bị tham vọng vô độ cuốn đi, cũng không để sự so sánh làm tâm hồn xao động. Họ vẫn nỗ lực vươn lên, nhưng không đánh đổi bình yên vì những khát vọng viển vông. Chính trong sự giản dị và tri túc ấy, hạnh phúc trở nên gần gũi và bền vững.

Nếu so sánh hai con đường, ta sẽ thấy sự khác biệt rõ rệt. Người kiên nhẫn, biết chấp nhận sẽ đối diện khó khăn với lòng bình thản, họ điều chỉnh bản thân, tìm giải pháp và không bị cảm xúc lấn át. Cuộc đời họ có thể đầy thử thách, nhưng tâm hồn luôn trong sáng và đầy nghị lực. Ngược lại, người thiếu kiên nhẫn, không biết chấp nhận thường hành động hấp tấp, nóng nảy, dẫn đến sai lầm. Họ dễ thất vọng, dễ đau khổ, và cuộc đời trở thành chuỗi ngày bất mãn, căng thẳng.

Hạnh phúc vì thế không phải một điểm đến xa xôi, mà là một trạng thái tâm hồn. Khi ta kiên nhẫn và chấp nhận, ta tìm thấy bình yên ngay trong hiện tại. Khi ta biết đủ, ta nhận ra những niềm vui giản dị quanh mình. Và khi ta bình tĩnh, ta không còn để sóng gió cuộc đời khuấy đảo tâm trí. Người có phẩm chất ấy sẽ sống thanh thản, tự tại, không chỉ cho riêng mình mà còn lan tỏa bình yên đến những người xung quanh.

Hãy tập kiên nhẫn với bản thân, với người khác, với thời gian. Hãy học cách chấp nhận thực tại, để tâm trí không oán trách, không bi quan, mà sáng suốt tìm lối đi. Hãy ghi nhớ lời dạy ngàn đời: biết đủ chính là đủ. Bởi khi tâm an, mọi điều sẽ an, và khi lòng người biết đủ, hạnh phúc đã có mặt trong từng hơi thở của đời sống này.