3  Hạnh Phúc Là Gì?

Hạnh phúc - Bản giao hưởng của não bộ và tâm hồn

Hạnh phúc là sự an yên, thanh thản, và mãn nguyện mà chúng ta cảm thấy mỗi ngày. Người sống hạnh phúc có tinh thần vui vẻ, nhiều năng lượng, tự tin và sáng suốt trong những quyết định của mình đem lại hiệu quả học tập và làm việc cao hơn, sức khoẻ thể chất cải thiện hơn.

Có lẽ trong sâu thẳm, ai trong chúng ta cũng khao khát được sống hạnh phúc. Nhưng hạnh phúc không phải là điều xa vời, cũng không phải chỉ dành cho một số ít người may mắn. Khoa học thần kinh hiện đại cho thấy: hạnh phúc thực chất là một trạng thái mà bộ não chúng ta hoàn toàn có thể tạo ra và rèn luyện.

Đằng sau mỗi nụ cười, mỗi phút giây bình an là cả một “bản nhạc hóa học” trong não. Dopamine mang đến niềm vui khi ta đạt được một mục tiêu nhỏ bé. Serotonin giữ cho tâm trạng ổn định, giúp ta cảm nhận sự cân bằng và hài lòng. Endorphin làm vơi đi những đau đớn, tạo cảm giác nhẹ nhõm sau một buổi tập luyện hay một tràng cười sảng khoái. Và oxytocin – “hormone tình yêu” – nhen lên sự gắn bó, tin tưởng trong từng cái ôm, cái nắm tay ấm áp.

Song hành cùng các chất dẫn truyền thần kinh ấy là những vùng não đặc biệt: hệ viền lưu giữ cảm xúc, hạch nhân accumbens tạo nên khoái cảm, còn vỏ não trước trán – nơi chúng ta lý giải và định hướng cuộc đời – giúp biến hạnh phúc thành một trạng thái bền vững, gắn liền với ý nghĩa.

Tâm lý học phân biệt hai dạng hạnh phúc. Một là hạnh phúc ngắn hạn khi ta được thỏa mãn nhu cầu hay tận hưởng khoái lạc tức thời. Hai là hạnh phúc sâu xa hơn, khi ta sống vui vẻ, mãn nguyện vì có mục tiêu, có ý nghĩa, biết gắn kết và sẻ chia. Thứ hạnh phúc thứ hai mới thật sự lâu bền, bởi nó chạm tới cốt lõi tâm hồn con người.

Rèn luyện bộ não để hạnh phúc hơn chứ không phải do nhiều tiền của mà có được.

Tin vui là bộ não có khả năng điều chỉnh– nghĩa là nó có thể thay đổi theo thói quen và trải nghiệm. Và chính chúng ta có thể “tập luyện” để trở nên hạnh phúc hơn mỗi ngày:

Hạnh phúc không phải là đích đến xa xôi, mà là hành trình mỗi ngày, được viết nên bởi sự hòa quyện của não bộ và trái tim. Khi ta học cách trân trọng từng khoảnh khắc, rèn luyện cho tâm trí hướng về điều tích cực, thì hạnh phúc sẽ tựa như một dòng suối trong lành, tuôn chảy mãi trong đời.

Người sống không hạnh phúc giống như một ngọn đèn leo lét giữa gió, vừa yếu ớt vừa dễ vụt tắt. Nỗi buồn kéo dài không chỉ khiến tinh thần con người héo úa mà còn bào mòn cả sức khỏe, làm cơ thể suy nhược, mất ngủ, bệnh tật dễ dàng ghé thăm. Trái tim thiếu niềm vui dễ sinh lo âu, trầm mặc, khiến ta trở nên cáu gắt, khép mình và dần đánh mất niềm tin vào cuộc đời. Trong công việc hay học tập, người bất hạnh khó lòng tập trung, sáng tạo, thành ra hiệu quả lao động giảm sút, ước mơ dang dở. Và rồi, khi niềm tin và động lực vơi cạn, khả năng phát triển bản thân cũng bị kìm hãm, con người dễ chùn bước trước thử thách, ngần ngại trước cơ hội. Thật vậy, hạnh phúc không chỉ là một cảm xúc mong manh, mà là ánh sáng nuôi dưỡng sức khỏe, tinh thần, lao động và sự trưởng thành của mỗi chúng ta.

Giữa hai thái cực này, vẫn còn một vùng trung tính, đó là khi không hạnh phúc nhưng cũng không khổ đau. Đó là cảm giác trống rỗng, dửng dưng, buồn tẻ, nhàm chán, hoặc trạng thái “bình thường” mà không có sự mãn nguyện rõ rệt dẫu chẳng có nỗi đau nào. Trong tôn giáo họ gọi là cảnh giới, nhưng ở đời sống con người thì đó là sự vô vị.