10  Tha Thứ

Tha thứ – hành trình giải thoát chính mình

Hồi đó là mùa hè năm tôi vừa học xong lớp chín. Tôi đi “học việc không công” ở nhà Thầy giáo của tôi về nghề sửa đồng hồ các loại. Ở đó tôi được nuôi ăn, học nghề sửa đồng hồ mà không phải trả học phí trong đó tôi làm giúp Thầy những việc lặt vặt. Một hôm Thầy tôi giao việc rửa mặt số, mặt kính của một chiếc đồng hồ treo tường. Nó là một vật trang trí xưa, quí giá có hình con chim sẻ được vẽ rất đẹp về màu sắc, đường nét. Dù được hướng dẫn, dặn dò kỹ lưỡng cách lau, nhưng tôi lơ dễnh, vô ý làm xước rất nặng bức tranh vẽ con chim trên mặt số của chiếc đồng hồ. Khi phát hiện ra tôi tái mặt, lặng người vì vừa sợ vừa tiếc nuối. Hôm sau Thầy tôi nhận lỗi với người chủ, nói rằng tự mình làm hư chiếc đồng hồ quí và xin đền bù lại. May mắn là người chủ của chiếc đồng hồ không làm lớn chuyện. Thầy tôi cũng không la mắng gì tôi, nhưng tôi hối hận, day dứt một thời gian dài. Lòng vị tha của hai người lớn đã cho tôi cơ hội để làm việc cẩn trọng hơn.

Trong cuộc đời, ai trong chúng ta cũng ít nhất một lần trải qua những vết thương lòng. Đó có thể là từ một người xa lạ lỡ lời làm ta tổn thương, từ một người thân quen phản bội niềm tin, hay thậm chí từ chính bản thân ta khi lạc lối trong những sai lầm. Con người không ai hoàn hảo, và trong những va vấp của đời sống, chúng ta đều để lại trên nhau những vết xước. Có những vết thương chóng lành, nhưng cũng có những vết thương âm ỉ theo ta qua tháng ngày, khiến lòng ta trĩu nặng. Mỗi lần nhớ lại, ta thấy tức giận, buồn đau, thậm chí oán hận và mong muốn trả thù.

Thế nhưng, càng giữ mãi trong lòng ngọn lửa giận, ta càng bị thiêu cháy. Lửa ấy không thiêu đốt kẻ đã làm ta tổn thương, mà quay lại đốt chính ta, làm cạn kiệt niềm vui sống, bào mòn sự bình yên tinh thần. Ta tưởng rằng căm giận là cách giữ cho công bằng được thực thi, nhưng kỳ thực, chính ta lại là người bị giam cầm trong ngục tù của hận thù. Mỗi ngày mang theo nỗi căm hờn, ta như vác trên vai một tảng đá nặng. Đôi khi ta muốn buông bỏ, muốn quên đi, nhưng càng cố, dường như ký ức lại càng hằn sâu.

Tha thứ – nghe qua tưởng như là một sự nhân nhượng, một sự yếu mềm. Nhưng thực chất, tha thứ là sức mạnh. Tha thứ không phải là quên hết, bỏ qua hết, càng không phải là mở rộng vòng tay để kẻ làm ta đau tiếp tục hãm hại. Tha thứ, trước hết, là để cứu rỗi chính bản thân mình, là một hành động giải thoát, là cách trả tự do cho trái tim khỏi xiềng xích của oán hận. Khi ta tha thứ, ta không hề nói với ai rằng ta đã bỏ qua. Ta chỉ cần nói với chính mình rằng “Ta chọn buông bỏ, ta không muốn bị hành hạ bởi quá khứ nữa.”

Tha thứ là một hành trình khó khăn, nhưng cần thiết. Bởi nếu ta không tha thứ cho kẻ đã làm ta tổn thương, tức là ta tiếp tục để cho họ có quyền hủy hoại cuộc đời mình, ngay cả khi họ đã rời xa, thậm chí đã quên mất ta. Tha thứ không phải là tha bổng, mà là một sự khôn ngoan: ta nhìn nhận rõ vết thương, rút ra bài học, và bước tiếp mà không để vết thương ấy kìm hãm tương lai.

Tha thứ cho người khác đã khó, tha thứ cho chính mình đôi khi còn khó hơn. Có những lỗi lầm khiến ta day dứt, dằn vặt bản thân hàng tháng, hàng năm. Ta tự trách vì sự nông nổi, vì những sai sót đã làm hại mình, làm tổn thương người thân. Nỗi ám ảnh ấy khiến ta sống mãi trong mặc cảm và tội lỗi. Nhưng nếu ta không biết tha thứ cho chính mình, ta sẽ mãi mắc kẹt trong vòng luẩn quẩn, không thể trưởng thành. Tha thứ cho mình không có nghĩa là dễ dàng bỏ qua, buông xuôi, mà là nhìn thẳng vào sai lầm, rút ra bài học, tự hứa không tái phạm. Đó là cách để biến lỗi lầm thành bậc thang đi lên, thay vì biến nó thành hòn đá kéo ta xuống vực sâu.

Tha thứ cũng là một biểu hiện của lòng nhân ái. Khi ta rộng lượng với người khác, trao cho họ một cơ hội sửa sai, ta không chỉ giải thoát cho chính mình mà còn giúp họ nhẹ gánh. Biết đâu, trong sự bao dung của ta, người kia sẽ nhận ra và thay đổi. Tha thứ là gieo một hạt giống thiện lành, là cách chúng ta nuôi dưỡng một thế giới bớt khắc nghiệt hơn. Nhưng tha thứ không đồng nghĩa với ngây thơ, dễ dãi. Tha thứ không có nghĩa là cho phép kẻ xấu tiếp tục hại mình. Đó là lý do vì sao tha thứ cần đi cùng với sự thông thái. Trong tình yêu, trong tình bạn, trong các mối quan hệ xã hội, ta có thể tha thứ, nhưng cũng cần biết đặt giới hạn, biết bảo vệ bản thân, để không biến lòng tốt thành kẽ hở cho kẻ khác lợi dụng.

Cuộc sống vốn dĩ không thể tránh khỏi những nỗi đau. Nhưng nếu ta biết giận, biết buồn, rồi lại biết tha thứ, trái tim ta sẽ mềm mại hơn, tâm hồn ta sẽ nhẹ nhõm hơn. Tha thứ không làm ta yếu đi, mà trái lại, làm ta mạnh mẽ hơn, bởi ta đủ bản lĩnh để không bị nhấn chìm trong hận thù. Người biết tha thứ sẽ sống ít đau buồn hơn, tìm thấy hạnh phúc dễ dàng hơn, bởi họ hiểu rằng bình yên nội tâm quan trọng hơn bất kỳ sự trả thù nào.

Có người từng nói: Tha thứ không làm thay đổi quá khứ, nhưng nó mở ra tương lai. Quả thật, những gì đã qua không thể xóa bỏ, nhưng ta có quyền chọn cách bước tiếp. Nếu ta chọn tha thứ, ta sẽ bước đi với tâm hồn thanh thản, với trái tim rộng mở. Tha thứ là cách để ta không bất công với chính mình, không tiếp tục hành hạ mình vì lỗi lầm của người khác. Đó cũng là một cách sống cao đẹp – biết buông bỏ, biết bao dung, biết giữ gìn sự an lành trong tâm hồn.

Và rồi, đến một ngày, khi nhìn lại, ta sẽ thấy rằng, điều đáng quý nhất không phải là ta đã từng trả thù, đã từng giữ chặt nỗi hận, mà là ta đã từng học cách tha thứ – tha thứ cho người, tha thứ cho mình, và nhờ đó, ta đã trưởng thành, đã sống một cuộc đời tự do và hạnh phúc hơn.